Cơ bản công cụ trong ArcToolbox

Thay vì ngồi tìm hiểu mớ lý thuyết khô cứng, đau đầu, tôi sẽ tiến hành tìm hiểu từng công cụ trong ArcGIS về khía cạnh thực hiện. Nghĩa là sẽ thực hiện trên dữ liệu cụ thể, ra kết quả cụ thể. Rồi sau đó sẽ tìm hiểu cơ bản lý thuyết bên trong của nó. Như vậy sẽ thú vị và bớt nhàm chán hơn. Về lý thuyết, cũng chỉ tìm hiểu ý tưởng và cách thức nó thực hiện, chứ không đi sâu vào thuật toán (có chăng cũng chỉ là những thuật toán đơn giản, mấy cái phức tạp quá cần có thời gian để tìm hiểu, mà nhiều khi ngồi cả tuần, cả tháng mà cũng không hiểu, ^_^).

Công cụ đầu tiên được đề cập đến là Analysis Tool (công cụ phân tích).

1. Analysis Tool : Trong bộ công cụ này, chúng ta có thể thấy có các công cụ như : Extract, Overlay, Priximity và Statistics. Đầu tiên, tôi sẽ đề cập đến công cụ Extract. Nếu bạn tra từ điển từ chữ Extract nghĩa đại khái là lấy ra, rút ra. Ý nghĩa của các công cụ trong Extract cũng giống vậy. Chúng bao gồm : Clip, Select, Split và Table Select.

+ Clip : để dễ hiểu chúng ta xét ví dụ bên dưới. Giả sử tôi có 2 layer, layer ranh giới hành chính và layer đường giao thông. Bây giờ tôi muốn lấy ra các đường giao thông trong 1 đơn vị hành chính nhất định. Như hình bên dưới tôi muốn lấy ra tất cả các đường giao thông trong khu vực được chọn.

Chạy công cụ Clip, hộp thoại sau sẽ xuất hiện

Chỗ Input Features sẽ khai báo layer mà chúng ta muốn lấy dữ liệu ra (trong trường hợp này là lớp giao thông). Clip Features khai báo lớp sử dụng làm cái khuôn để lấy ra đối tượng khai báo trong Input Features. Output Feature Class khai báo nơi lưu và tên layer mới tạo thành. XY Tolerance là tùy chọn, khai báo cũng được mà không khai báo cũng được. XY Tolerance có đơn vị được khai báo ở phía sau (thường là theo đơn vị của bản đồ). Giả sử nếu bạn khai báo là 0.01 thì nó có ý nghĩa gì ? XY có thể hiểu là tọa độ x,y của 1 đối tượng. 0.01 ở đây thể hiện một phạm vi trên trục x cũng như trên trục y. Khi đó, nếu bạn có 2 điểm có tọa độ x là 1.22 và 1.23 thì hai điểm đó là khác nhau. Còn nếu bạn có 2 điểm có tọa độ x là 1.222 và 1.223 thì 2 điểm đó có tọa độ x như nhau. Bởi sự khác biệt của 2 điểm này là 1.223 - 1.222 = 0.001 <0.01.

Khi đã khai báo xong, click OK, kết quả sẽ tạo thành 1 layer chứa dữ liệu giao thông được rút ra.

Thuộc tính của các đối tượng sẽ được giữ lại. Một điều lưu ý là Input layer có thể là point, line hay polygon, còn clip layer thì bắt buộc phải là polygon.

+ Select : công cụ này giúp lấy ra những đối tượng theo yêu cầu từ đối tượng input. Ví dụ, chúng ta muốn lấy ra một phường từ dữ liệu hành chính của TPHCM. Chúng ta chỉ việc truy vấn SQL để tìm ra phường đó, rồi sử dụng công cụ Select để lấy đối tượng đó ra thành 1 layer mới.

Chẳng hạn chúng ta muốn lấy ra những phường xã có diện tích lớn hơn hoặc bằng 20.000.000m², chúng ta tiến hành như sau :

Chạy công cụ Select, giao diện xuất hiện

Input Features là dữ liệu gốc cần thực hiện chức năng Select. Output Feature Class khai báo tên layer mới và nơi lưu trữ nó. Phần Expression là tùy chọn, nếu chúng ta không ghi gì vào trong này thì kết quả nó sẽ tạo ra lớp mới giống hệt lớp gốc (cái này giống như copy và paste lớp cũ trên TOC (Table of content) vậy. Với yêu cầu chúng ta đưa ra ban đầu, thì biểu thức nên viết là “AREA”>=20000000. AREA để trong dấu ngoặc kép “” là tên field (trường) trong bảng thuộc tính sử dụng để truy vấn SQL.

Một số hàm SQL có thể gặp ở đây là :

Hàm

Mô tả

= <  >  >= <= <>  LIKE AND OR NOT

Tìm giá trị trong field bằng với giá trị cho trước. Tìm giá trị trong field nhỏ hơn giá trị cho trước. Tìm giá trị trong field lớn hơn giá trị cho trước. Tìm giá trị trong field lớn hơn hoặc bằng với giá trị cho trước. Tìm giá trị trong field nhỏ hơn hoặc bằng với giá trị cho trước. Tìm giá trị trong field khác với giá trị cho trước. Về mặt ý nghĩa nó cũng giống như “=”. Nhưng nó rộng hơn, nó có thể tìm gần đúng. Ví dụ, kết quả của phép truy vấn này có thể là ArcGIS hay ArcView : “Ten” Like ‘Arc%’. Dùng để kết hợp 2 điều kiện. Ví dụ, “Tuổi”>10 AND “Cao” >1.30. Một đối tượng thõa mãn điều kiện đó khi nó thõa mãn cả 2 điều kiện còn thõa mãn 1 điều kiện trở xuống thì nó không phải là đối tượng cần tìm. Cũng dùng để kết hợp 2 điều kiện. Ví dụ, “Tuổi”>10 OR “Cao” >1.30. Một đối tượng thõa mãn điều kiện đó khi nó chỉ cần thõa mãn 1 trong 2 điều kiện. Nghĩa là kết quả của phép toán AND cũng nằm trong này. Có nghĩa là phủ định lại cái cần tìm. Ví dụ, chúng ta muốn tìm tất cả các phường, trừ phường Đa Kao, thì biểu thức sẽ là : NOT “Phuong” = “Đa Kao”.

Sau khi click OK thực thi công cụ Select, chúng ta có kết quả bên dưới :

Phần màu đỏ (rose) là kết quả cần tìm.

NNS